2025-жылдын 12-майында Бишкек шаарында Бүткүл дүйнөлүк медайымдар күнү жана Акушерлер күнүнүн белгиленишине карата медайымдык иш боюнча VI Эл аралык форум болуп өттү. Иш-чарага Кыргызстандын бардык аймагындагы саламаттык сактоо уюмдарынын медайымдары, Корея Республикасынын элчилигинин өкүлдөрү, Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюмунун (ДССУ) жана И.К. Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясынын өкүлдөрү катышты.

Форумдун ачылышында Жогорку Кеңештин депутаты Гүлсүнкан Жунушалиева жана Саламаттык сактоо министринин кеңешчиси Элнура Боронбаева сөз сүйлөп, медайымдардын оорулардын алдын алууда жана калктын жашоо сапатын жогорулатууда зор салымы бар экенин баса белгиледи. Иш-чаранын жүрүшүндө саламаттык сактоону өнүктүрүүгө кошкон чоң салымы үчүн бир катар адистер ведомстволук сыйлыктар менен сыйланышты.

«Медайымдык илим: изилдөө, өнүгүү жана инновациялар» урааны алдында өткөн форум төмөнкү негизги багыттарды талкуулоого арналды:

• медайымдык илимдеги изилдөөлөрдү өнүктүрүү;
• медайымдардын жана акушерлердин кесиптик компетенцияларын жогорулатуу;
• медайымдык билим берүү жана практиканы өнүктүрүүдө эл аралык кызматташтыкты бекемдөө.

Кыргызстанда медайымдар менен акушерлер өлкөдөгү медициналык кызматкерлердин жарымынан көбүн түзөт. Алардын саламаттык сактоо системасын туруктуу өнүктүрүүгө, Туруктуу өнүгүү максаттарына жетүүгө жана калктын жалпы медициналык кызматтарга жеткиликтүүлүгүн камсыздоого кошкон салымы баа жеткис. Медайымдар калк менен саламаттык сактоо системасынын ортосундагы байланыштын 90% камсыздашат жана бейтаптардын жашоосунун бардык этаптарында коштоп жүрүшөт. Айрыкча алыскы аймактарда алардын ролу өзгөчө мааниге ээ, анткени көп учурда алар бейтапка жалгыз жеткиликтүү медициналык адис болуп саналат.

2025-жылдагы Бүткүл дүйнөлүк медайымдар күнү «Биздин медайымдар. Биздин келечек. Медайымдарга кам көрүү — экономиканы чыңдайт» ураанынын алдында өтүүдө. Бул ураан медайымдар үчүн коопсуз эмгек шарттарын түзүүнүн, алардын физикалык жана психикалык жыргалчылыгын колдоонун жана кесиптик түйшүктөн сактоонун маанилүүлүгүн белгилейт.

Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлиги медайымдардын ролун кеңейтүү багытында активдүү иштерди жүргүзүп келет. Реформанын алкагында дарыгерлердин айрым функциялары, айрыкча жугуштуу эмес оорулардын алдын алуу, эне жана баланын ден соолугун коргоо, паллиативдик жардам көрсөтүү тармактарында медайымдарга өткөрүлүп берилүүдө.

2025-жылдын 8-майында Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Нургожоевич Жапаров Убактылуу Республикалык диагностикалык борбордун имаратында жайгашкан Жүрөк хирургиясы жана органдарды трансплантациялоо илимий-изилдөө институтунун (ЖХжОТИИ) борборуна барып, “Global Cardiac Alliance” эл аралык командасынын иши менен жеке таанышып, жүрөк кемтиги менен төрөлгөн балдарга жардам көрсөтүүнүн көйгөйлөрүн жоюу боюнча бир катар ыкчам тапшырмаларды берген.

Саламаттык сактоо министрлиги, КММАнын командасы, “Кыргызфармация” мамлекеттик ишканасы, ЖХжОТИИ жана кайрымдуулук уюмдары менен биргеликте бардык кемчиликтер жоюлду. Атап айтканда:

• Жандандыруу бөлүмүндө жаткан бейтаптарды көзөмөлдөө үчүн кошумча УЗИ аппараты орнотулду.

• Стерилизация бөлүмү борбордун жер төлөсүнө жайгаштырылып, ишке киргизилди.

• Борбор кошумча хирургиялык шаймандар топтому менен камсыз болду.

• “Ас-Сафа” кайрымдуулук фонду жана “Кыргызфармация” тарабынан дары-дармек жана керектүү материалдар толук камсыздалды.

• Операциялык бөлмөлөргө, жандандыруу жана башка бөлүмдөргө төрт жаңы кондиционер орнотулду.

ЖХжОТИИ имаратында болгон өрт кырсыгынан кийин борбор убактылуу Республикалык диагностикалык борборго көчүрүлгөн. Бирок ушул жумада институттун негизги имаратында оңдоо иштерин баштоо пландалууда. Ошону менен катар кошумча медициналык жабдууларды сатып алуу каралууда. Бул клиниканын толук кандуу иштешин калыбына келтирип, балдарга көрсөтүлүүчү жардамдын көлөмүн кеңейтүүгө мүмкүнчүлүк берет.

Бул тармакты чыңдоо боюнча иштер Кыргыз Республикасынын Президентинин аталган медициналык мекемеге болгон акыркы сапарында берилген тапшырмаларынын алкагында улантылат. Мамлекет башчысы балдардын өмүрү менен саламаттыгын мамлекеттик саясаттын артыкчылыгы катары так белгиледи.

Эске салсак, 2-майдан бери борбордо “Global Cardiac Alliance” уюмунун тажрыйбалуу адистери менен биргеликте операциялар жүргүзүлүп жатат. Жалпысынан операцияга 70 бала тизмеге алынган. Анын ичинен 30 бала операцияга толук даяр, 7 балага операция жасалды, алардын 4үнүн абалы туруктуу. Тилекке каршы, дарыгерлердин бардык аракеттерине карабастан, операциядан кийин үч наристенин өлүмү катталды.

Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинин делегациясы, министрдин биринчи орун басары Манас Токтомуратов жана министрдин кеңешчиси Эльнура Боронбаева баштаган курамда, «Медициналык инновациялар жана кызматташтык – 2025» эл аралык форумуна катышуу алкагында Кытай Эл Республикасына иш сапарында болушту.

Форумдун биринчи бөлүгү Фанчэнган шаарында өтүп, анда Азия жана башка аймактардан келген делегаттар медициналык инновациялар, камсыздандыруу жана саламаттык сактоо системаларын санариптештирүү боюнча негизги маселелерди талкуулашты.

Түштөн кийин делегация Наньнин шаарындагы Гуанси Кытай медицина университетине барып, аталган университет менен И.К. Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясынын ортосунда түзүлгөн өз ара түшүнүшүү тууралуу Меморандумдун кол коюлган нускалары менен расмий алмашуу аземи болуп өттү.

Иш-чаранын жүрүшүндө министрдин биринчи орун басары Манас Токтомуратов сөз сүйлөп, университеттер аралык жана илимий кызматташуунун маанисине токтолду:

«Бүгүнкү жолугушуу медицина жана билим берүү тармагындагы эки тараптуу кызматташууну өнүктүрүүдө өзгөчө мааниге ээ. Университеттер ортосундагы Меморандум сыяктуу демилгелер — биргелешкен билим берүү программалары, илимий изилдөөлөр жана студенттер менен окутуучулар ортосундагы тажрыйба алмашуу үчүн бекем негиз болуп саналат. Бул биздин өлкөлөрдө медициналык билим берүүнүн жана саламаттык сактоонун сапатын жогорулатууга чоң салым кошот».

Кол коюлган Меморандум биргелешкен илимий долбоорлорду ишке ашырууну, академиялык алмашууларды, ошондой эле салттуу кытай медицинасы жана жалпы медициналык билим берүү жаатында кызматташууну тереңдетүүнү карайт. Бул документ Кыргызстан менен Кытайдын узак мөөнөттүү гуманитардык жана кесиптик өнөктөштүккө берилгендигинин белгиси болуп саналат.